CVET NATALIJINA RAMONDA: SIMBOL DANA PRIMIRJA U PRVOM SVETSKOM RATU
Cvet Natalijina ramonda simbolizuje Dan primirja u Prvom svetskom ratu, koji se u Srbiji obeležava 11. novembra. Ovaj praznik podseća na 1918. godinu, kada je u Francuskoj potpisano primirje koje je okončalo prve borbe velikog rata, dok je zvanični mirovni sporazum potpisan u Versaju 1919. godine. Dan primirja je neradan dan u Srbiji i obeležava se od 2012. godine, dok je od 2005. godine postao deo školskog obrazovnog programa.
U Srbiji se kao amblem praznika koristi motiv koji uključuje odlikovanje Albanske spomenice – zelenu-crnu traku koja okružuje stilizovani prikaz ljubičastog cveta Natalijine ramonde. Ovaj cvet je od posebnog značaja jer raste na području istočne Srbije, posebno na planini Kajmačalan, gde su se vodile ključne borbe srpske vojske pod komandom vojvode Živojina Mišića, tokom priprema za proboj Solunskog fronta.
Natalijina ramonda, poznata i kao “cvet-feniks”, ima jedinstvenu osobinu da se osuši u sušnim periodima, a zatim oživi s prvim kišama. Zbog svoje otpornosti na ekstremne uslove, ovaj cvet postao je simbol nade i oporavka, utemeljen na borbama koje su se vodile za slobodu Srbije.
Cvet je otkrio lekar i botaničar Sava Petrović 1882. godine u Jelašničkoj klisuri blizu Niša, a naziv je dobio u čast kraljici Nataliji Obrenović. Zakonima Republike Srbije, Natalijina ramonda je zaštićena biljka, a njeno sakupljanje i uništavanje staništa su strogo zabranjeni. Opstanak ove vrste ugrožavaju mikroklimatske promene, urbanizacija i izgradnja infrastrukturnih objekata u njenim staništima.
Zaštićena područja u kojima raste Natalijina ramonda uključuju Park prirode “Sićevačka klisura”, Specijalni rezervat prirode “Jelašnička klisura”, Specijalni rezervat prirode “Suva planina”, i Nacionalni park “Šar planina”. Ovaj cvet se, osim u Srbiji, može naći i u Severnoj Makedoniji, Grčkoj, Albaniji, Crnoj Gori i Bugarskoj.
Natalijina ramonda je treća i poslednja otkrivena vrsta iz roda ramondi, a prethodne dve su “Srpska ramonda”, koju je otkrio Josif Pančić na Rtnju, i “Ramonda myconi”, endemska vrsta sa Pirinejskog poluostrva.
