Sutra slavimo PETROVDAN: Za sreću i blagostanje najbližima obavezno poklonite JEDNU SITNICU
Praznik Svetih apostola Petra i Pavla prati veliki broj običaja Foto:ukrasislavskikolac / screenshot
Petrovdan – praznik vere, običaja i poštovanja svetih apostola
Vernici Srpske pravoslavne crkve 12. jula proslavljaju Petrovdan – praznik posvećen Svetim apostolima Petru i Pavlu. Ovaj dan se svake godine obeležava istog datuma i spada među 15 najvećih praznika u hrišćanskoj tradiciji.
Petrovdan slavi dvojicu najvažnijih Hristovih učenika – apostole Petra i Pavla, prve propovednike hrišćanstva. Sveti Petar se smatra prvim rimskim episkopom i simbolično nosi ključeve carstva nebeskog, koje mu je, prema predanju, poverio sam Hrist. Sveti Pavle, nekadašnji progonitelj hrišćana, postao je jedan od najvatrenijih propovednika nove vere.
Obojica su stradali mučeničkom smrću po naređenju rimskog cara Nerona. Petar je razapet na krstu, ali je tražio da bude raspet glavom nadole – smatrao je da nije dostojan da umre na isti način kao Hrist. Pavlu je, kao rimskom građaninu, odrubljena glava – istog dana kada je ubijen i apostol Petar.
Narodna verovanja i običaji
Prema narodnom predanju, Sveti Petar i Sveti Sava su „zamenili verige“, pa otuda dolazi verovanje da je oko Savindana (27. januar) vreme toplo, dok je oko Petrovdana često sveže – baš kao i ove godine.
Veruje se i da Sveti Petar čuva stub koji nosi Zemlju, Mlečni put i sazvežđe Labuda, poznato kao „nebeski krst“. Naši preci su rano ujutru na Petrovdan prskali stoku vodom radi zdravlja, a čobani su od cveća i bilja pleli vence i kačili ih na rogove bikova.
Veče uoči praznika obeležavaju lile – baklje napravljene od kore trešnje ili breze, koje se pale i nose kroz sela. Ovaj običaj potiče iz vremena kada su hrišćani bili progonjeni, vezivani za stubove i spaljivani – pa su njihova tela osvetljavala trgove kao buktinje. Danas to simbolično čine vatre i lile.
Praznik sa porukom i običajima
Devojke koje su na Ivanjdan zasadile pšenicu, na Petrovdan gledaju kakve su klice izrasle – ako su savijene u obliku prstena, veruje se da će se udati te godine.
Petrovdan je crveno slovo u crkvenom kalendaru – toga dana se ne obavljaju teški poslovi, naročito ne u polju, a žene ne rade veće kućne obaveze.
Još jedno poznato narodno verovanje kaže da se pre Petrovdana ne seku jabuke nožem, jer se veruje da to može doneti grad koji uništava useve. Praznik se povezuje sa pričom da Sveti Petar na taj dan deli jabuke deci na onom svetu.
Zato je u mnogim krajevima Srbije običaj da se jabuke poklanjaju komšijama i nose u crkvu na osvećenje. Onaj ko na Petrovdan drugome daruje jabuku – veruje se – imaće sreće cele godine.
Neizostavna poslastica – petrovača
U pravoslavnim domovima na ovaj dan se priprema petrovača – posna pita sa jabukama. Nekada se pravila isključivo od posebne sorte jabuka – petrovača, ali danas se koristi bilo koja jabuka, uz poštovanje starog recepta. Ova pita je simbol gostoprimstva, skromnosti i poštovanja svetitelja.